Morderca od kuchni

Ostatnimi czasy, kiedy coraz popularniejsze stają się kryminały i książki z zakresu true crime, czytelnicy – ale i autorzy tych pozycji – często zadają sobie pytanie: dlaczego? Dlaczego ktoś nie ma problemu z tym, żeby z zimną krwią zamordować drugiego człowieka? Jak to się dzieje, że nie potrafi odczuwać empatii, tylko z przerażającą satysfakcją zadaje cierpienie innym? Co sprawia, że wyzbywa się ludzkich odruchów? „W umyśle mordercy” to pozycja, która próbuje odpowiedzieć na wszystkie te pytania.

Już na samym początku książki pojawiła się informacja, która mną wstrząsnęła. Ok, wszyscy wiemy, że na świecie żyją złodzieje, mordercy, jednak kiedy zostajemy postawieni przed konkretnymi liczbami, robi to ogromne wrażenie. Okazuje się, że w Ameryce Północnej 1% ludności stanowią psychopaci. Wydawać by się mogło, że 1% to niewiele, prawda? Od razu sprawdziłam – ten rejon świata zamieszkiwało w 2016 roku 579 milionów osób. 1% od tej liczby to 5,79 miliona. Biorąc pod uwagę ogół mieszkańców, to relatywnie niewiele, ale gdyby postawić wokół siebie prawie 6 milionów ludzi, to wywoła potężny efekt, prawda? 

Tematyka książki jest niezwykle fascynująca. Powołując się na liczne badania, eksperymenty i dostępną wiedzę, autor próbuje przeprowadzić nas przez drogę, jaką pokonują złoczyńcy w swojej „karierze”. Stara się przybliżyć ich motywacje, sposób myślenia. A wszystko to, co wiemy lub czego staramy się dowiedzieć o psychopatach, nie jest proste i oczywiste. Nawet samo słowo „psychopata” nie jest precyzyjnym określeniem. Okazuje się bowiem, że możemy wyróżnić psychopatów przestępczych i niekryminalnych. Prof. Daniel Boduszek w swoim artykule, opublikowanym w magazynie „Charaktery”, nazywa takie osoby „inteligentnymi potworami” – grają na emocjach, manipulują, ale nie popełniają zbrodni. 

Na każdego psychopatycznego seryjnego zabójcę przypadają miliony psychopatów, którzy nie zabijają.

Powodów, które mogą doprowadzać do tego typu zachowań, też jest wiele. Może to być choroba psychiczna, ale równie dobrze zaburzenia osobowości. Mózg człowieka to na tyle skomplikowany twór, że nie da się być niczego pewnym i jednoznacznie określić pewnych rzeczy. 

(…) badacze natrafiają na kolejne oznaki różnic między mózgami zabójców i niezabójców, część naukowców przychyla się do opinii adwokatów utrzymujących, że akty przemocy popełniane przez poczytalnych formalnie zabójców – w tym psychopatów – można wytłumaczyć zaburzeniami struktury i funkcji ich mózgów. 

Książka podejmuje też wątki takie jak dziedziczność psychopatii czy poszukiwania sposobu prognozowania przyszłych zachowań przestępczych. To niewątpliwie byłoby pomocne w ograniczaniu tego typu wydarzeń.

Tematyka ta jest tyleż fascynująca, co trudna. Książka „W umyśle mordercy” to niełatwa literatura. Mnogość profesjonalnych określeń, sformułowań, odniesień może przerazić. To zdecydowanie pozycja dla pasjonatów psychologii i biologii. Jeśli nie posiada się podstawowej wiedzy, przebrnięcie przez całość tekstu może nastręczać wiele trudności. Abstrahując jednak od tego – to naprawdę ciekawa pozycja. Znajdziecie tutaj wiele informacji, które przyprawią was o gęsią skórkę, ale i zafascynują. Jeśli miałabym ją do czegoś porównać, to według mnie jest to podręcznik. Podręcznik na temat psychopatów. Tak, wiem, jak to brzmi. Niemniej to naprawdę rzetelny zbiór informacji, popartych badaniami, doświadczeniami, wiedzą największych autorytetów i specjalistów (warto dodać, że uzupełniony o fotografie). 

Jeśli interesuje was ten temat, a jednocześnie nie czujecie się odstraszeni specjalistycznym językiem, to zdecydowanie jest to pozycja dla was. Bibliografia jest na tyle bogata, że kiedy wciągniecie się w temat, znajdziecie tam mnóstwo innych źródeł, które będą odpowiedzią na wasze pytania. 

Nie da się dokonać pomiaru psychopatii w sposób tak klarowny jak w przypadku inteligencji. Nie można jej zważyć w dłoni, na wadze lub zmierzyć linijką. Psychologia jest dziedziną tak trudną właśnie dlatego, że mamy tu do czynienia z rzeczami niematerialnymi, jak osobowość, emocje, stan umysłu itd. Wiemy, że istnieją, bo ich doświadczamy i obserwujemy, jak oddziałują, jednak nie możemy ich fizycznie zmierzyć. 

Myślę, że ten cytat idealnie podsumowuje „W umyśle mordercy”. Możemy przeprowadzić wiele badań, wysnuć wiele teorii, poznać mnóstwo zależności, a i tak nigdy nie będziemy w stanie przewidzieć do końca, jak zachowa się psychopata.

Udostępnij