Pewnego razu w Warszawie

Nie ma niczego odkrywczego w twierdzeniu, że zło fascynuje ludzi. Wystarczy spojrzeć na to, jaką popularnością cieszą się nie tylko kryminały, lecz także podcasty opowiadające krwawe historie, czy zwiększająca się liczba magazynów kryminalnych. Jeśli cofniemy się o sto lat, okaże się, że ówcześnie ludzie także byli spragnieni historii o morderstwach, przekrętach, gwałtach, kradzieżach. To dla nich właśnie funkcjonował „Tajny Detektyw. Ilustrowany tygodnik kryminalno-sądowy”, w którym opisywano zbrodnie i skandale społeczne. W każdym numerze znajdowało się do kilkunastu spraw. Jacek Dehnel, entuzjasta „Tajnego Detektywa”, postanowił stworzyć z niego coś większego. 

Nie jest to, w żadnym razie, pełen obraz ówczesnej stolicy – i nie powinien być tak traktowany; to ujęcie jej bardzo szczególnego aspektu, co pozwala jednak trafić w rejony rzadziej odwiedzane, trudniej dostępne.

Czy zatem Warszawa była taka? Nie.

Ale Warszawa była również taka. 

Książka „Tajna Warszawa” zawiera kilkadziesiąt tekstów dotyczących najróżniejszych tematów. Znajdziemy w nich zarówno te „wielkie”, polityczne, o sprawach wagi państwowej czy nawet międzynarodowej, jak i codzienne, do pewnego momentu niewychodzące poza cztery ściany czyjegoś domu. Historie najuboższych i niewykształconych przeplatają się z losami będących na samym szczycie. Znajdziemy tu opowieści o tragicznych morderstwach popełnionych przez osoby uzależnione od narkotyków czy leków, śmierć w rezultacie podejrzanych zabiegów, dramaty rozgrywające się w czterech ścianach rodzinnych domów, ale też o sprawach dotyczących wielkiej polityki, szpiegostwa. Fascynujące jest to, że możemy umiejscowić część z tych wydarzeń w dzisiejszej Warszawie, choć nie wszystkie budynki przetrwały, a ulice zmieniły nazwy. Ten zbiór to spora dawka wiedzy na temat międzywojennej stolicy. Ogromnym plusem jest zbudowanie tła opisywanych spraw. Jeśli coś może wydać się nam niejasne, to najprawdopodobniej w kolejnym czy dwóch kolejnych tekstach dostaniemy wyjaśnienia. Nie brakuje także tekstów sugerujących działanie magii czy innych pozaludzkich czynników.

Zaczęto pisać, że budynek przy Solcu ludność nazywa „domem śmierci” lub „upiorną kamienicą”, ponieważ znany jest z krwawych dramatów: w ciągu osiemnastu lat popełniono tam aż dziewiętnaście morderstw. 

Niepodważalną zaletę tego zbioru tworzą zdjęcia. „Tajna Warszawa” została przepięknie wydana. Mamy tu zarówno oryginalne fotografie z lat trzydziestych, jak i wycinki z gazet oraz całe artykuły dotyczące opisywanych spraw. Dopełnia to całości i przypomina nam klimat starych gazet. Trzeba też dodać, że teksty są krótkie i konkretne, dlatego łatwo przerwać lekturę w dowolnym momencie i potem do niej wrócić. A przy tak dużej rozpiętości spraw każdy znajdzie tu coś, co go zainteresuje. Dlatego polecam książkę Jacka Dehnela wszystkim, których ciekawi kryminalna historia stolicy. 

Udostępnij