„Wszyscy się tu sypiemy”

Catriona Ward dała się poznać polskim czytelnikom w 2021 roku dzięki tytułowi „Ostatni dom na zapomnianej ulicy”. Pokazała w nim, że w książkach nie wszystko musi być takie, jak zostało napisane, aby czytelnik nie czuł się oszukany, lecz był pełen podziwu dla pisarskiej fantazji. Zdecydowanie styl Ward jest nie do podrobienia, a wykreowane przez autorkę światy są fenomenalne. Ten z „Sundialu” również jest wyjątkowy, jednak aby go zrozumieć, należy wyrzec się empatii i nadziei.

Sundial, czyli zegar słoneczny

Po trudnym dzieciństwie marzeniem Rob było doświadczenie normalnego życia. Udało się jej zamieszkać na przedmieściach z mężem i dwiema córkami – Callie i Annie. Nie wszyscy jej bliscy pasują do obrazu idealnej rodziny. Największym problemem nie jest nawet zdradzający ją z sąsiadką Irving, ale starsza córka. Callie kolekcjonuje kości drobnych zwierząt i rozmawia z niewidzialnymi przyjaciółmi. Rob obawia się, że dziewczynka może zagrażać życiu swojej siostry. Zabiera ją więc do Sundial – specyficznego miejsca na pustyni, w którym sama się wychowywała. Ma nadzieję, że odseparowanie córki od toksycznego dla rodziny ojca oraz wspólne spędzenie czasu pomoże dziewczynce rozproszyć tkwiący w niej mrok. Niezależnie od ceny, którą będą musiały za to zapłacić.

Wyżywa się na kuchennych naczyniach. A ja codziennie się zastanawiam: czy to dziś? Czy to dziś zamiast talerza lub szklanki o ścianę rozbije się moja głowa?

W „Sundialu” nie ma momentu wytchnienia. Bo kto miałby pomóc czytelnikowi złapać oddech? Rob, której matczyna miłość przybiera różne oblicza? Irving, który wydaje się naprawdę nienawidzić swojej żony? A może Callie, okaleczająca zwierzęta i przechowująca ich kości? Żadnego znanego lądu, żadnej sieci ratunkowej utkanej z dobrych relacji między postaciami. Jesteśmy rzuceni w rzeczywistość pełną brutalności i skazani na samodzielne przetrwanie. Bohaterowie nam nie pomogą, nie będą przewodnikami, choć doskonale odnajdują się w tym chorym świecie, znają obowiązujące w nim reguły.

Wszystko prędzej czy później wykona pełen obrót po tarczy.

Poznajemy naprzemiennie doświadczenia z teraźniejszości oraz przeszłości Rob i obecne dzieciństwo Callie. Oba trudne i podobne w swej nienormalności. A może to wskazówka zegara zaczyna nową podróż na tej samej tarczy zegara? Można powiedzieć, że „Sundial” to historia powstawania osobowości, trochę w oparciu o pytanie: czy człowieka bardziej kształtują geny, czy środowisko? Co wyznacza normę, którą przyjmuje za typowy wzorzec? Ile czasu potrzeba, aby anormalność stała się regułą?

Lektura „Sundialu” pozostawia po sobie niepokój. Niby wiele zostało wyjaśnione, ale chyba przez obcowanie z zupełnie obcym światem czytelnik też pozostaje nieco zmieniony. To zdecydowanie powieść, która wzbudza różne emocje. Bywa emocjonalna, obrzydliwa, brutalna, sprawia, że martwimy się o życie bohaterek (chociaż skoro nie można ich lubić, to skąd potrzeba przejmowania się ich losem?). „Sundial” wciąga w swoją historię niczym ruchome piaski, ale jest tak samo trudny do przebrnięcia, bo nie do końca potrafimy zrozumieć ten odrażający, nieoczywisty świat. Jednak ja czuję potrzebę powrotu do tej książki, świadoma wszystkich anomalii, które w niej zastanę. Na pewno sprawdzę, czy przy ponownej lekturze będę w stanie zrozumieć zasady w niej panujące i czy uda mi się ominąć naturalne dla tego świata pułapki.

Udostępnij