O starożytności bez zadęcia

Jakub Szamałek zdobył w ubiegłym roku Nagrodę Wielkiego Kalibru Czytelników za debiutancką powieść „Kiedy Atena odwraca wzrok”. To niewątpliwie powód do dumy, ale i do niepokoju – czy kolejna powieść będzie tak samo dobra? Czy przekona do siebie czytelników? Od niedawna możemy się o tym przekonać – w księgarniach pojawiła się bowiem druga książka autora, „Morze Niegościnne”.

Bohaterem powieści jest ponownie Leochares, człowiek, który w Atenach walczył ze szpiegami. Co prawda jest trochę zmęczony życiem – zębów zostało mu już niewiele, a ciało sflaczało – ale umysł ma wciąż rześki. I to właśnie umysł (w połączeniu z dumą, która nie pozwala mu  udawać głupszego niż jest) wplątują go w zawiłą intrygę. Tym razem akcja rozgrywa się w Pantikapajonie, mieście niemal na krańcu świata, gdzie Leochares przeniósł się z rodziną z Aten, wygnany pustoszącą miasto zarazą i wydarzeniami opisanymi w poprzedniej powieści. Przekonany, że tu odnajdzie spokój, prowadzi warsztat i spędza czas z żoną i synem. Kiedy jednak jeden ze starych ateńskich znajomych wyjawia rządzącemu miastem Satyrosowi, czym Leochares zajmował się niegdyś, spokój się kończy: bohater musi odnaleźć mordercę posła, który prowadził sekretne negocjacje. Jeśli mu się to nie uda, wybuchnie wojna.

Co ciekawe, w „Morzu Niegościnnym” do rangi równorzędnej bohaterki urasta żona Leocharesa. Choć powszechnie wiadomo, że w czasach starożytnej Grecji kobieta była „upośledzonym samcem” (według słów autora powieści), Lamia nie pozwala wtłoczyć się w stereotypy. Zajmuje się więc nie tylko wychowaniem Teodorosa. Pomaga też mężowi w śledztwie, choć nie zawsze dobrowolnie. I na pewno nie jest potulną jak baranek żoną.

Jedyne, co może budzić zastrzeżenia, to nieco zbyt duża liczba przygód, które spotykają Leocharesa. Jest jak Harry Hole: wychodzi (niemal) cało z każdej opresji. Początkowo wątpliwości wzbudził we mnie również wyjątkowo dlań pomyślny zbieg okoliczności, który w pewnym momencie ratuje mu życie. Nie lubię zbiegów okoliczności, bo zwykle świadczą o tym, że autor poszedł na łatwiznę (albo brakło mu pomysłu na ciekawsze rozwiązanie). Ten jednak zbieg okoliczności autorowi daruję: wyjaśnił rzecz na tyle logicznie, że to kupiłam.

Niech więc tych z was, którzy za historią nie przepadają, nie przeraża fakt, że to kryminał rozgrywający się w starożytności. Autor, podobnie jak w swej debiutanckiej powieści, potrafi w jasny sposób przedstawić nawet tak zawiłe sprawy, jak ówczesne wojny. Nie zarzuca przy tym czytelnika nudnymi szczegółami – choć historia ma tu z pewnością większe znaczenie, niż w powieści „Kiedy Atena odwraca wzrok”, zbudowana wokół niej intryga nie męczy nawet historycznego laika. Ponownie dostajemy więc opowieść o starożytnej Grecji bez zadęcia. Bo starożytność to nie tylko filozofowie, artyści i poważne dyskusje – to ludzie z krwi i kości, którzy kłócą się, przeklinają, cierpią. Odpowiem więc na pytanie zadane we wstępie recenzji: „Morze Niegościnne” jest równie dobre jak debiut Jakuba Szamałka.

Ewa Wrona

Udostępnij