W oczekiwaniu

„Bez tchu” to debiutancka powieść Amy McCulloch. I, jak rzadko widać w niej, że powstała z potrzeby podzielenia się czymś z czytelnikiem. To „coś” – to miłość do gór. I nie sposób jednoznacznie stwierdzić, czy wyszło to tej książce na dobre.

Główną bohaterką powieści jest Cecily Wong, dziennikarka i blogerka, która wyrusza w wyprawę życia – dołącza do zespołu wspinającego się na Manaslu w Nepalu, ósmą co do wysokości górę świata. Zespołowi przewodzi charyzmatyczny Charles McVeigh, który próbuje pobić światowy rekord: zdobyć czternaście ośmiotysięczników w ciągu roku, i to bez użycia dodatkowego tlenu. Cecily jest najmniej doświadczoną we wspinaczce osobą z grupy, ale nie tylko to spędza jej sen z powiek. Już bowiem na samym początku wyprawy ktoś ginie, a dziennikarka nie ma pewności, że ta śmierć była jedynie rezultatem nieszczęśliwego wypadku. A z każdym kolejnym zdobytym metrem wątpliwości rosną…

Przyroda budząca respekt i zamknięte grono osób, wśród których może czaić się morderca – wydaje się, że to świetny punkt wyjścia dla himalajskiej wariacji zagadki zamkniętego pokoju. I chociaż śmierci jest w powieści więcej, „Bez tchu” zdecydowanie bliżej do thrillera psychologicznego: napięcie bierze się tutaj bardziej ze skupienia na emocjach głównej bohaterki niż z rzeczywistych wydarzeń; ten akcent przesuwa się dopiero w końcowych partiach książki. Głównym zajęciem Cecily jest wątpienie: we własne siły, w to, co widziała (bo może to omamy będące skutkiem choroby wysokościowej? albo po prostu paranoja?), lecz także w intencje innych ludzi. Stopniowo to wątpienie udziela się czytelnikowi i budzi w nim coraz większe napięcie. Oraz oczekiwanie: kiedy wreszcie coś się wydarzy?

Mam jednak nieodparte wrażenie, że dla Amy McCulloch warstwa kryminalna – zagrożenie w postaci człowieka – jest dużo mniej ważna niż zagrożenie, które niesie góra. Niespodziewane lawiny, długie trasy, ogromne wahania temperatury (od „upału” powodującego oparzenia po wiatr skutkujący odmrożeniami)… Tak, od początku zdajemy sobie sprawę, że to nie będzie spokojna wyprawa. Zresztą autorka doskonale wie, o czym pisze: weszła na Manaslu w 2019 roku, zostając najmłodszą Kanadyjką, która zdobyła ten szczyt. Można więc z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że oddała Cecily własne doświadczenia i emocje. No i swój zachwyt górami, bo ten jest dostrzegalny właściwie od pierwszych stron powieści. McCulloch opisuje świat szczytów bardzo przekonująco, razem z bohaterką pozwalając nam zachwycać się bezkresną przestrzenią nieba ponad chmurami czy majestatycznymi skałami. 

Jako thriller „Bez tchu” wypada jednak tylko poprawnie. Owszem, autorce udaje się zbudować napięcie – ale głównie dlatego, że wciąż czekamy, aż coś zacznie się dziać. Nie służy mu też liczba opisów, bo powieść Amy McCulloch to przede wszystkim ogromna dawka wiedzy na temat współczesnego himalaizmu. Możemy z niej poznać szczegóły komercyjnych wypraw na ośmiotysięczniki, dowiedzieć się, kim są szerpowie, jak wygląda pudźa, co to jest strefa śmierci, na czym polega styl alpejski… A także nieco zrozumieć trud, jaki trzeba podjąć, by wejść na szczyt – opisy są tu bardzo drobiazgowe i wręcz pozwalają poczuć zmęczenie, które staje się udziałem głównej bohaterki. Ale czy to tego uczucia szukamy w thrillerach?

„Alpinizm wysokogórski daje możliwość dotknięcia niewyobrażalnego piękna” – to cytat z materiałów reklamujących powieść. Dlatego jeśli lubicie góry i chcielibyście chociaż przez chwilę poczuć się tak, jakbyście wspinali się na ośmiotysięcznik, śmiało sięgajcie po „Bez tchu”. Jeśli jednak szukacie thrillera, który zmrozi wam krew w żyłach nie tylko dlatego, że rozgrywa się w śnieżnych górach – cóż, powieść Amy McCulloch niekoniecznie będzie najlepszym wyborem. 

Udostępnij