Nieważne, ile masz lat

Lubię czasami sięgnąć po kryminał dla dzieci. Czy raczej „kryminał”, bo sygnowane tą nazwą książeczki dla młodych czytelników to raczej powiastki przygodowe z zagadką w tle niż faktyczne powieści kryminalne, tyle że w wersji dla dzieci. Ich autorzy zwykle unikają zbrodni, przeświadczeni, że to temat nieodpowiedni dla kilkuletniego odbiorcy. Czy słusznie – nie mnie to osądzać. Ale historie o kradzieżach i zaginięciach, bo zwykle takie właśnie tematy pojawiają się w tych pozycjach, też mogą być pasjonujące. Potwierdza to między innymi Magdalena Witkiewicz i jej „Banda z Burej”. Autorka kojarzona przede wszystkim z powieścią obyczajową – choć ma już na swoim koncie trzytomowy cykl „Lilka” skierowany do dzieci – niedawno napisała kryminalik dla czytelników w każdym wieku. I wyszło jej bardzo sympatycznie.

Głównym bohaterem „Bandy z Burej” jest jedenastoletni Wiktor, który właśnie przeprowadził się razem z rodziną do Dziury i nie jest tym faktem zachwycony. Dziura, rzecz jasna, nie nazywa się Dziura – to małe miasteczko, z którego pochodzi mama Wiktora i do którego jego rodzina przeniosła się w poszukiwaniu spokoju. Rodzice są zachwyceni, pięcioletnia siostra Wiktora również, tylko on sam nie bardzo potrafi się odnaleźć. Wcześniej mieszkał w Warszawie, miał mnóstwo kolegów i jeszcze więcej zajęć, w szkole i poza nią. A w Dziurze… no cóż, z pewnością ma więcej czasu. Brakuje mu za to przyjaciół. Sytuacja zmienia się na lepsze, kiedy Wiktor zostaje przyjęty do bandy z Burej (bo ulica, przy której stoi tutejsza szkoła, nazywa się właśnie Bura), i wspólnie z nowymi przyjaciółmi – Julką, Tymonem i Jurkiem – wpada na trop afery w miejscowej bibliotece. 

W książkach dla dzieci, podobnie zresztą jak w tych dla dorosłych, bardzo ważne jest przedstawienie bohaterów w taki sposób, by czytelnik w nich uwierzył. I Magdalenie Witkiewicz się to udaje. Gdybym jako dziecko została zmuszona do przeprowadzki, zapewne czułabym się tak jak Wiktor: nie na miejscu, samotnie, wyrywana z tego, co znam… Wierzę też w to, jak dziecięcy bohaterowie odbierają powieściowych dorosłych: poważną, ubraną zawsze na czarno Franciszkę, kolorową Franię i stanowczego pana Włodka. Z kolei rodzina Wiktora, choć przedstawiona nieco stereotypowo – mama zawsze przybywa na ratunek, tata poświęca się pracy, a młodsza siostra irytuje, choć nie można jej odmówić rezolutności – po prostu da się lubić.

Niezaprzeczalną zaletą tej powieści jest również humor, bardzo przystępny dla odbiorcy w każdym wieku. Muszę tylko w tym miejscu poczynić jedno zastrzeżenie: „tarcze obronne” stosowane przez Jurka dla dorosłego będą po prostu zabawne, jednak młodszym czytelnikom opiekunowie koniecznie powinni wytłumaczyć, że żadne tabletki i spreje nie dają supermocy, co często powtarzają mali bohaterowie tej książki. Ale poza tym płynie z jej kart dużo ciepła. Z samej historii – i z ilustracji Łukasza Silskiego. Pewnie nie każdemu taka (może nieco cukierkowa) kreska się spodoba, do tego w jednym miejscu – i to kluczowym, niestety – rysunek pojawia się zbyt wcześnie. Ale dla mnie te ilustracje są po prostu urocze i świetnie dopełniają opowieść.

Jedyne, do czego można by się tu przyczepić, to intryga „kryminalna” – nie jest porywająca, wydaje mi się, że młodego czytelnika też nieszczególne zafascynuje, sprawia bowiem wrażenie poprowadzonej bez przekonania. Ale wydaje mi się, że historyjka o tajemnicy biblioteki i tak była tylko pretekstem do opowieści o przyjaźni i o tym, że nieważne, gdzie się jest – ważne z kim. Bardzo podoba mi się przekaz płynący z kart książeczki Magdaleny Witkiewicz. Powinni go wziąć do siebie także dorośli czytelnicy: „Fajnie tak czasem nie być mądrym i nie uważać za każdym razem, co trzeba powiedzieć […]. Fajnie po prostu być sobą”. I mieć wokół przyjaciół.

Udostępnij