Kryminał Nessera zaczyna się dokładnie tak, jak lubię: „Pewnego kwietniowego dnia w rowie zostaje znalezione poćwiartowane ciało”. Dlatego podchodziłam do tej powieści, zacierając rączki i oblizując się ze smakiem, co w oczach miłośników innych gatunków literackich może wydać się lekkim skrzywieniem, ale wielbiciele kryminałów na pewno zrozumieją.

Inna powieść Nessera, jaką miałam przyjemność przeczytać: „Sprawa Ewy Moreno”, bardzo mi się podobała, dlatego z „Powrotem” wiązałam spore nadzieje na dobrą rozrywkę. I poniekąd nie zawiodłam się – tylko poniekąd. Ale po kolei.

Podczas przedszkolnej wycieczki do lasu sześcioletnia dziewczynka znajduje w rowie na wpół zgniłe ciało owinięte w dywan. Ciało pozbawione jest głowy, rąk i stóp. Z badań wynika, że przeleżało tak kilka miesięcy. Przed komisarzem Van Veeterenem i jego ludźmi trudna sprawa, zwłoki są bowiem praktycznie nie do identyfikacji. W dodatku Van Veeteren idzie do szpitala na operację, po której próbuje kierować śledztwem ze szpitalnego łóżka. Wkrótce okazuje się, że wszystkie tropy prowadzą do podwójnego mordercy sprzed lat, który rok wcześniej opuścił mury więzienia. Policjanci zaczynają sobie zadawać pytanie, czy ten człowiek słusznie przesiedział w więzieniu ćwierć wieku...

Muszę przyznać, że jestem trochę zmęczona kryminałami, w których policjanci prowadzą tak zwane „żmudne śledztwo”, czyli głównie łażą, jeżdżą, oglądają, rozmawiają z ludźmi, z których połowa nic nie pamięta albo których informacje nie są warte funta kłaków. Czyli krótko mówiąc: strzelają na oślep ślepakami, by raz na jakiś czas oddać jeden celny strzał.

Plusem natomiast, jak zwykle w skandynawskich kryminałach, są bohaterowie. Van Veeteren, jako pacjent szpitala doprowadzający jego personel do szału. Burkliwy, krytykancki i marudny, ale nadal skuteczny. Jego ludzie, z których każdy jest dobrze scharakteryzowany i wnikliwie opisany, to postaci z krwi i kości, nie robociki wykonujące polecenia. Na marginesie śledztwa pojawia się też aspirantka Ewa Moreno, która w późniejszych powieściach autora awansuje i wysuwa się na czoło grupy policyjnej.

I przede wszystkim sama postać Leopolda Verhavena, człowieka skazanego za dwa zabójstwa, byłego sportowca, dumy Szwecji, kochanego niegdyś przez opinię publiczną i odtrąconego przez nią po skandalu z dopingiem. Poznajemy go ze skąpych relacji innych ludzi i transkrypcji przesłuchań w sądzie. Nikt nie jest w stanie zbyt wiele powiedzieć o tym dziwnym, zamkniętym w sobie człowieku, sprawiającym wrażenie, jakby wyrok i odsiadka były mu najzupełniej obojętne.

Akcja skacze w czasie. Przeplatające się ze sobą opisy wydarzeń z 1993, 1994, 1962 i 1981 układają się powoli w całość. Autor powoli dawkuje nam informacje, manipulując opisami zdarzeń.

„Powrót” to trzecia powieść z cyklu o komisarzu Van Veeterenie. Jeśli ktoś lubi kryminały, w których akcja składa się głównie z rozmów i wolno posuwa się do przodu, w których zwroty akcji są powoli i skąpo dawkowane, a największy nacisk jest położony na psychologię postaci, nie będzie zawiedziony. Mi brakowało trochę mięsa, sensacji i mroku.