Nietypowa typowa historia

Recenzując pierwszą powieść cyklu o Gunnarze Barbarottim, napisałam: dziwny to kryminał. Po przeczytaniu Całkiem innej historii śmiem twierdzić, że dziwność jest wyróżnikiem wszystkich kryminałów Nessera.

Całkiem inna historia Håkana Nessera to druga część cyklu kryminalnego o inspektorze Gunnarze Barbarottim, mieszkającym i pracującym w fikcyjnej miejscowości Kymlinge. Tym razem inspektor faktycznie jest głównym bohaterem powieści (czego nie można było stwierdzić w przypadku pierwszej części, Człowieka bez psa), akcja powieści skupia się bowiem wokół jego życia prywatnego i zawodowego.

Na gruncie prywatnym Barbarotti radzi sobie coraz lepiej: właśnie oświadczył się Marianne i ma nadzieję, że przestanie doskwierać mu samotność – wszak stworzą siedmioosobową rodzinę, a w takiej o samotność trudno. Jednak zawodowo nie jest już tak wesoło: ktoś przysyła do niego listy, w których podaje nazwiska swoich przyszłych ofiar. Dlaczego zabija? Nie wiadomo. Dlaczego przysyła informacje do Barbarottiego? Też nie wiadomo. Czy w spokojnym dotychczas Kymlinge pojawił się wariat, a może ktoś realizuje precyzyjny plan? Nieco światła na sprawę rzuca pewien pamiętnik z wakacji we Francji, którego treść jest wplatana w historię śledztwa.

Jako że zawsze trochę się obawiam drugich części cyklu, sięgnęłam po Całkiem inną historię z pewnymi obawami. A nuż zawiedzie moje oczekiwania, po lekturze Człowieka bez psa dosyć spore? Na szczęście książka nie pozwoliła mi się od siebie oderwać już od pierwszego zdania i śmiało mogę powiedzieć, że historie tworzone przez Nessera są… całkiem inne. Tak, tak, tytuł jest przewrotny. Bo o ile początkowo czytelnikowi może się wydawać, że ta historia nie różni się wiele od treści innych kryminałów, zakończenie zmusza do diametralnej zmiany poglądu. Czapki z głów przed tymi, którzy odgadną zakończenie.
Jak to często bywa w powieściach, które wyszły spod skandynawskiego pióra, sporo miejsca Nesser poświęca psychologicznemu uwiarygodnieniu postaci. Najciekawszy jest oczywiście główny bohater ze swoimi wątpliwościami dotyczącymi istnienia Boga oraz rozterkami uczuciowymi, ale i drugoplanowym bohaterom nie można nic zarzucić. Weźmy na przykład komisarza Asunandera – wiedzieliście, że zmiana kleju do sztucznej szczęki może wpłynąć na zmianę charakteru? Równie, jeśli nie bardziej, interesujący są Axel Wellman, ekscentryczny przyjaciel Barbarottiego, oraz sam morderca – Nesser maluje sugestywny obraz człowieka popadającego w paranoję. Zastanawia jedynie fakt, że obok interesujących mężczyzn nie znajdziemy tu interesujących kobiet; przedstawicielki płci pięknej są bardziej typowe, by nie powiedzieć stereotypowe.

Recenzując pierwszą powieść cyklu o Gunnarze Barbarottim,napisałam: dziwny to kryminał. Po przeczytaniu Całkiem innej historii śmiem twierdzić, że dziwność jest wyróżnikiem wszystkich kryminałów Nessera. O ile bowiem w Człowieku bez psa nietypowa była treść, bliższa powieści obyczajowej niż kryminałowi, o tyle w drugiej części cyklu nietypowy jest język. Dużo tu bowiem interesujących wyrażeń i myśli; niby znanych, ale takich, jakich nie spodziewalibyśmy się znaleźć w powieści kryminalnej. Bo nie sposób nie zamyślić się choćby na chwilę przy stwierdzeniach: „Jesteśmy tylko okruchem wieczności” czy „Słowa znaczą tak niewiele, czyny dużo więcej. Mimo to otaczamy się słowami, słowami, słowami”.A to tylko niektóre perełki.

Wniosek płynący z Całkiem innej historii jest jeden: ludzie to marionetki, a miejsce lalkarza zajmuje co chwila ktoś inny. Czasami jest to Bóg (w którego dość specyficznie wierzą bohaterzy), a czasami inny człowiek. Choć brzmi ponuro, a historia jest mroczna, sama powieść wcale taka nie jest. Być może dzięki ironicznemu poczuciu humoru, z jakim autor opisuje życie bohaterów, a może dlatego, że zakończenie pozwala zachować nadzieję, że mimo wszystko coś może się udać?

Udostępnij