{mosimage} Mówiło się wówczas, iż Dickens zabiera się za kryminał przez zazdrość o swego kolegę po piórze, Wilkie Collinsa, który wydał ostatnio z dużym odzewem dwa kryminały: „Kobietę w bieli” i „Kamień księżycowy”.  Natomiast ostatnia powieść Dickensa, „Nasz wspólny przyjaciel”, nie uzyskała zbyt przychylnej krytyki. Ile w tej motywacji prawdy, któż wie, faktem jest jednak, że od śmierci Poego (rok 1849) coraz więcej autorów sięgało po sensacyjno-kryminalne fabuły."> {mosimage} Mówiło się wówczas, iż Dickens zabiera się za kryminał przez zazdrość o swego kolegę po piórze, Wilkie Collinsa, który wydał ostatnio z dużym odzewem dwa kryminały: „Kobietę w bieli” i „Kamień księżycowy”.  Natomiast ostatnia powieść Dickensa, „Nasz wspólny przyjaciel”, nie uzyskała zbyt przychylnej krytyki. Ile w tej motywacji prawdy, któż wie, faktem jest jednak, że od śmierci Poego (rok 1849) coraz więcej autorów sięgało po sensacyjno-kryminalne fabuły."> Tajemnica Edwina Drooda, Charles Dickens - Portal Kryminalny

Tajemnica Edwina Drooda, Charles Dickens

Autor: Webmaster
Data publikacji: 10 maja 2007

Tajemnica Edwina Drooda

Autor: Charles Dickens

Dosyć niedawno na naszym rynku pojawiła się powieść Jean-Pierre Ohl’a zatytułowana „Pan Dick, czyli dziesiąta książka” . To pozycja z ducha postmodernistyczna, przypominające choćby dumas’owską wariację Perez-Reverte („Klub Dumas”) czy  ostatnio wydany „Cień Poe’go” Matthew Pearla, wszystkie one bowiem bazują na mistycznej aurze wyrosłej wokół biografii trzech tuzów europejskiej literatury: Reverte buduje na rzekomych, snobistycznych fanklubach Dumas’a, Pearl bawi się w rozwiązanie zagadki śmierci Poego, Ohl zaś – próbuje dokończyć historię ostatniej, niedokończonej powieści Charles’a Dickensa. Powieści jak najbardziej kryminalnej.

Dickens – społecznik

Dickens w swej literaturze był przede wszystkim społecznikiem, drugim obok tworzącego równolegle Makepeace Thackeraya przedstawicielem realizmu krytycznego. Każda z jego pozycji jest szkicem XIX-wiecznej obyczajowości, w którym autor kładzie nacisk na los niższych warstw społecznych, głównie ubogich mieszczan i dzieci. Popularność jednakże zyskał sobie specyficzną, gawędową narracją, pełną dobrotliwego liryzmu, „czarnego” humoru czy nieraz baśniowego klimatu – od pierwszych nowelowych prób począwszy, na opasłych, wielowątkowych powieściach kończąc. Dickens miał też zawsze łatwość w portretowaniu postaci dziwacznych, groteskowych i ekscentrycznych. Pod koniec życia pisarz poszedł jednakże w nieco innym kierunku: zrezygnował z formy „worka małych narracji”, by zmierzyć się ze święcącym wówczas tryumfy gatunkiem kryminalnym.

Dickens – zadrośnik? ...

Mówiło się wówczas, iż Dickens zabiera się za kryminał przez zazdrość o swego kolegę po piórze, Wilkie Collinsa, który wydał ostatnio z dużym odzewem dwa kryminały: „Kobietę w bieli” i „Kamień księżycowy”.  Natomiast ostatnia powieść Dickensa, „Nasz wspólny przyjaciel”, nie uzyskała zbyt przychylnej krytyki. Ile w tej motywacji prawdy, któż wie, faktem jest jednak, że od śmierci Poego (rok 1849) coraz więcej autorów sięgało po sensacyjno-kryminalne fabuły.

Tajemnicę Edwina Drooda” pisze Dickens w swej posiadłości Gad’s Hill Place. 8 czerwca 1870 roku dostaje wylewu, umiera następnego dnia. Powieść zatrzymuje się na rozdziale ósmym. Intryga pozostaje otwarta, choć pisarz wspominał wcześniej znajomym o historii, w której wuj morduje swego siostrzeńca.

Fakty...

„Tajemnica Edwina Drooda
” jest projektem doprowadzonym zaledwie do połowy. W wydawniczym kontrakcie stało, iż całość ukaże się w dwunastu odcinkach (nie zaś w dwudziestu, do czego przyzwyczaił czytelników pisarz),  od kwietnia 1870 roku do marca roku kolejnego. Ustalono stawkę jednego szylinga za odcinek, za ilustrację miał odpowiadać znany brytyjski malarz  sir Luke Fildes. W momencie śmierci Dickensa powieść liczyła 23 rozdziały. Rzecz dzieje się w katedralnym mieście Cloisterham. Tytułowa postać, Edwin Drood, to młody architekt, który aktualnie boryka się z kłopotami miłosnymi. Jego narzeczoną jest Rosa Bud. Młodzi są sierotami, obiecanymi sobie przez swych rodziców już za młodu, teraz jednak ich uczucia nieco oziębły. Intrygę podkręca fakt, że dziewczyna ma dwu innych adoratorów: przybyłego z Cejlonu Neville’a Landlessa, rówieśnika Edwina, oraz wuja bohatera, Johna Jaspera, który udzielając Rosie muzycznych lekcji rozpala swe pożądanie ku niej.

Po pijackiej nocy wigilijnej, podczas  której dochodzi do pojednania z Nevillem, Drood nie powraca do domu wuja. Odtąd – ślad po nim ginie, a podejrzenia kierują się na Neville’a...

Brak jednak dowodów prowadzących do konkurenta Edwina. Tymczasem w rzece zostaje znaleziony zegarek zaginionego. Wuj Jasper oznajmia, że zajmie się zniknięciem bratanka. Gdy oficjalne śledztwo nie posuwa sprawy do przodu, pojawia się tajemniczy, siwowłosy detektyw Datchery…

W tym momencie następuje koniec materiału.

Dickens od początku buduje klimat powieści na Jasperze – jest on mrukiem, opiumistą i wierzy w mesmeryzm. Jego postać ma w sobie niepokój Jekylla i Hyde’a Stevensona, i od początku swym dziwacznym zachowaniem kieruje na siebie podejrzenia o związek z zaginięciem. Całości historii towarzyszy gotycki klimat prozy Poe’go – elementy fantastyczne (hipnotyczne zdolności siostry Neville’a), opiumowe widziadła, dwuznaczny erotyzm  postaci (!) i gęsta narracja powieści sprzyjały więc  licznym, alternatywnym poszukiwaniom kontynuatorów  „Tajemnicy...”. Tym bardziej, iż po śmierci Dickensa gotowa już była okładka zdradzająca pewne motywy nieistniejących jeszcze partii.

Spekulacje i apokryfy

Natychmiast rozpoczęła się fala dociekań na temat planowanego przez Dickensa rozwiązania, a wśród literackich detektywów znaleźli się m. in. Conan Doyle i G.B. Shaw.  W roku 1989 ukazuje się swoiste podsumowanie tych poszukiwań: Carlo Fruttero i Franco Lucentini wydają „Sprawę D., czyli zbrodnię rzekomego włóczęgi”, powieść, w której oprócz przedruku „Tajemnicy...” znajdują się komentarze najsłynniejszych detektywistycznych ikon. Philip Marlow (Chandler) , Hercules Poirot (Christie) czy Porfiry Piotrowicz (Dostojewski) to tylko niektóre nazwiska przedstawiające swe hipotezy na wyimaginowanym spotkaniu w Rzymie. Obok rozwiązań zakotwiczonych strcite w materii powieści (np. oskarżenie Jaspera o zabójstwo krewnego pod wpływem opium, po którym stracił pamięć o zajściu...) jest też i spekulacja na temat śmierci samego Dickensa: ponoć pisarz został otruty, a motyw do tego mógł mieć... Wilckie Collins, bojący się rzekomego plagiatu swego pomysłu w zakończeniu historii Drooda.

Najświeższymi apokryfami spuścizny Dickensa są dwie powieści – pierwszą jest wspomniana już pozycja Ohla . Jej główni bohaterowie, Daumal i Mangetime, próbują także dojść do rozwikłania finału „Tajemnicy...”, co samo w sobie układa się w dickensowską z ducha historię, ma swego klasycznego trupa, a ponad wszystkim czerpie z dotychczasowych, naukowych i legendarnych hipotez o ostatniej powieści brytyjczyka. Drugą pozycją jest „Miłość zimniejsza od śmierci” Anny Małyszewej, kazachskiej pisarki, wokół której ostatnio robi się coraz głośniej. Jej protagonistka, Lida, dostaje zlecenie dokończenia „Tajemnicy...”, zarobione pieniądze zaś ma ofiarować tułającym się po Moskwie przyjaciołom, między którymi relacje przeniesione zostały wprost z projektu Dickensa.

Oprócz „uzupełnień” „Tajemnica Edwina Drooda” doczekała się także adaptacji telewizyjnej (1935, reż Stewart Walker) oraz musicalowej (Broadway, 1985, „Drood” w reżyserii Ruperta Holmesa). Co w tym wszystkim najważniejsze – krytycy są jednogłośni, iż zachowana część ostatniej powieści Dickensa ma wysokie noty literackie; a gorycz z faktu, iż pisarz nie pozostawił żadnych notatek mogących posłużyć ewentualnym kontynuatorom, mija, gdy uświadomimy sobie, że chcąc nie chcąc samą tajemnicą z tym związaną wzbudził poruszenie – być może większe, niżby uczyniła to pełna powieść.

Synopsis „Tajemnicy Edwina Drooda”


Opowieść ma miejsce w katedralnym mieście Cloisterham. Edwin Drood i Rosa Bud są narzeczonymi odkąd postanowili o tym ich rodzice – dawno temu, zanim ich osierocili. Teraz, gdy Edwin, obiecujący architekt,  przybył z Londynu na święta, ich narzeczeństwo stoi pod znakiem zapytania.

Wuj Edwina, John Jasper, prowadzi chór, a tym samym daje Róży lekcje muzyki. Potajemnie pała jednak do niej pożądaniem.

Tymczasem do miasta przyjeżdża z Cejlonu rodzeństwo Landlessów, bliźnięta Helene i Neville. Rosa wpada Neville’owi w oko, zresztą z wzajemnością. Pomiędzy konkurentami dochodzi do kłótni i przepychanek, co podbija jeszcze alkohol serwowany przez Jaspera. Spór łagodzi wielebny Crisparkle, który namawia do spotkania obu zwaśnionych mężczyzn nazajutrz, przy wigilijnej wieczerzy.

Później Drood spotyka się w karczmie z opiekunem Rosy, Hiramem Grewgiousem. Ten daje mu pierścień, który należał kiedyś do matki-nieboszczki dziewczyny. Jeśli do zaręczyny miałoby nie dojść, Drood zobowiązuje się oddać pierścień. Rzeczywiście, młodzi postanawiają zerwać zaręczyny. Postanawiają jednak zachować to przed wujem w sekrecie obawiając się u niego szoku.  

John Jasper w międzyczasie włóczy się z zakrystianem Durdlesem w okolicach Katedry. Pojąc Durdlesa alkoholem próbuje wydobyć od niego tajemnicę osobliwej zdolności: zakrystian potrafi, opukując grobowce, orzec o ich zawartości.

Nadchodzi Wigilia. Podczas której Neville i Drood dochodzą do zgody. W nocy ma miejsce burza, obaj mężczyźni wyruszają nad rzekę by podziwiać szalejący żywioł...

Nazajutrz, gdy mieszkańcy zbierają się na brzegach, by ocenić szkody wyrządzone ulewą, Jasper zauważa zaginięcie siostrzeńca. Podejrzenie pada na Neville’a, który jednakże broni się zawzięcie przed oskarżeniami. Podczas śledztwa odnalezione zostają zegarek i spinka Edwina. Wychodzi także na jaw zerwanie zaręczyn młodych,  przez co Jasper popada w desperację.

Mija pół roku. Neville, napiętnowany przez całe miasto, namawiany jest przez wielebnego do wyjazdu do Londynu.  Podczas rozmowy o tym w karczmie Jasper nieprzyjaźnie obserwuje Neville’a.

Jakiś czas potem Jasper spotyka Rosę i zwierza się jej ze swych uczuć obiecując jednocześnie zemstę za Edwina. Dziewczyna, przerażona, wyjeżdża do Londynu. W miasteczku pojawia się także tajemniczy, siwowłosy mężczyzna o żołnierskiej posturze. To Dick Datchery, który okazuje szczególne zainteresowanie Johnem Jasperem. Wynajmuje zastępcę, który ma go śledzić. Jasper zaś odwiedza w Londynie pewną opiumistkę, i w narkotycznym transie zwierza się jej z doświadczanych nieraz, mistycznych podróży...


...................

Odwiedź strony o Edwinie Droodzie:

http://www.dickens-theme.pwp.blueyonder.co.uk/homel.html
http://www.charlesdickenspage.com/drood.html
http://www.online-literature.com/dickens/edwindrood/
 

Udostępnij

Sprawdź, gdzie kupić "Tajemnica Edwina Drooda" Charles Dickens

PRZECZYTAJ TAKŻE

NOWOŚĆ

Tajemnica Edwina Drooda, Charles Dickens

"Tajemnica Edwina Drooda" to ostatnia, niedokończona powieść Charlesa Dickensa. W nowym wydaniu książki zamieszczono trzy wersje możliwego zakończenia powieści i ...

20 marca 2015