Czy zaufasz oszustowi?

Akcja „Szwindla” rozpoczyna się w niedawno otwartej warszawskiej kawiarni, gdzie Olgierd Pychel spędza czas pozostały do spotkania. W ramach promocji dla nowych klientów, po pobraniu na telefon aplikacji lojalnościowej, pierwszą kawę można otrzymać za darmo. Olgierd decyduje się skorzystać z promocji, jednak okazuje się, że darmowy napój jednak będzie mężczyznę sporo kosztować…

Powinien pan wiedzieć, że numery dzielą się zasadniczo na Drobnicę, gdy po prostu się improwizuje, korzystając z okazji, Przygrywki, gdy zarzuca się sieci i zbiera kasę na duży numer, oraz Główne albo też DwaGie, co oznacza Główną Grę. W tych ostatnich rozpracowuje się dokładny cel, co wymaga czasu i inwestycji.

Tytułowy szwindel to przekręt wymagający od oszustów wielu Przygrywek, zbierania funduszy oraz wielu ćwiczeń. Gapem, czyli ofiarą jednej z przygotowanych przez artystów przekrętu Przygrywek, został właśnie Olgierd Pychel. I nie będzie on jedyną ofiarą oszustów...

Główny wątek „Szwindla” tak naprawdę zaczyna rozwijać się dopiero w połowie książki. Do tego czasu poznajemy głównego bohatera historii, czyli Mikołaja. Jego życie zmienia się, gdy do mieszkania mężczyzny przychodzi kobieta podająca się za pielęgniarkę z domu spokojnej starości, w którym zmarł ojciec Mikołaja. Wizyta jest zaskakująca, ponieważ mężczyźni nigdy nie mieli ze sobą kontaktu. Opiekunka przynosi zadedykowany przez starszego mężczyznę właśnie synowi zeszyt zawierający ważne treści oraz… sporą kwotę pieniędzy, a poza nią także obietnicę otrzymania jeszcze większej sumy.

Można odnieść wrażenie, że Jakub Ćwiek niepotrzebnie zwlekał z rozwinięciem właściwego wątku, jednak mam argument na obronę tego zabiegu: w pierwszej połowie „Szwindla”, poza zapoznaniem z życiem Mikołaja, czytelnik zgłębia także metody pracy zorganizowanej grupy oszustów oraz dowiaduje się o kilku ich wcześniejszych numerach. Gdy Mikołaj styka się z „artystami przekrętu”, wiemy już, jakie zasady panują w ich zawodzie oraz jakim ryzykiem są obciążeni.

„Szwindel” to nie tylko powieść sensacyjna – znajdziemy w powieści również poboczny wątek obyczajowy, dotyczący relacji między bohaterami. Podobał mi się zwłaszcza ten skupiający się na Bartku i Marcie – parze z grupy oszustów. O losach tego związku dowiadujemy się nie tylko ze scen z udziałem tej dwójki, lecz także z rozmów jednego z partnerów z osobami trzecimi. Choć nie uczestniczymy w ich życiu, wiemy, z jakimi problemami zmagają się kochankowie i jakie mają motywacje przy podejmowaniu niektórych działań. Uważam, że są to najbardziej dopracowani bohaterowie „Szwindla”, nie tylko w kontekście ich udziału w głównym wątku sensacyjnym, ale też właśnie w warstwie prywatnej.

Powieść ma jednak kilka niedociągnięć. Niektóre wyjaśnienia – na przykład dotyczące rangi jednej z istotnych postaci, aktora Jana Karwasza – pojawiły się za późno, w innym miejscu bohaterom pojawiającym się w książce tylko na chwilę poświęcono za dużo miejsca, a w niektórych sytuacjach postaciom za bardzo pomaga szczęśliwy zbieg okoliczności, niestety nieco naciągający fabułę. Co do samej formy książki, uwrażliwiam na nagłówki poszczególnych części, etapy pracy nad głównym szwindlem przeplatają się bowiem w książce z jego skutkami. Takie skoki nie przeszkadzają w czytaniu, jednak warto mieć na uwadze, że niektóre części dzieją się już po wydarzeniach, o których możemy przeczytać kilka stron dalej.

Ogólnie rzecz biorąc, „Szwindel” jest dobrą i niekrwawą powieścią sensacyjną, w której występuje tylko jeden nieboszczyk – i to taki, który stracił życie z przyczyn naturalnych: ze starości. Cała akcja książki napędzana jest przez grupę naciągaczy, co jest ekscytujące, ale też zwraca uwagę czytelnika na to, że w łatwy sposób można wpaść w pułapkę oszustów. Oby nikt z nas nie został nawet gapem Drobnicy. Uważaj, co udostępniasz aplikacjom w telefonie, uważaj, co i komu mówisz. A może już zaufałeś oszustowi?

Udostępnij