Bez teoretyzowania, ale nie bez refleksji

Z pewnością znacie nazwisko Katarzyny Puzyńskiej, nawet jeśli nie czytaliście sagi o Lipowie. To jedna z najpopularniejszych obecnie autorek powieści kryminalnych. Jej najnowsza książka nie jest jednak kryminałem, choć bez wątpienia była inspirowana pracą autorki nad powieściami.

„Policjanci. Ulica” to zbiór siedmiu rozmów Katarzyny Puzyńskiej z polskimi policjantami. Nie tymi jednak, o których traktuje gros powieści kryminalnych. Nie: bohaterowie „Ulicy” to policjanci, których na co dzień się właściwie nie dostrzega i o których mało się mówi – pracujący w drogówce, ogniwach patrolowo-interwencyjnych i prewencji. Ci, którzy de facto wykonują najtrudniejszą robotę: awantury, kontakt z patologią, przemoc domowa to ich codzienność. Każdy z nich jest trybikiem wielkiej maszyny, jaką jest polska policja, i każdy za coś odpowiada. I choć każdy ma nieco inne podeście do zawodu, łączy ich jedno: wszyscy podkreślają, że policja to nie praca, a służba.

Jeśli ktoś sięgnie po tę książkę tylko dla Katarzyny Puzyńskiej, gorzko się rozczaruje: bardzo jej tu mało. Pytania autorki do policjantów są krótkie i treściwe, zadawane po to, by skłonić rozmówców do dłuższych zwierzeń – i to się udaje. A nie są to zwierzenia łatwe. Policjanci mówią na przykład o tym, jak odbierają ich ludzie i ile jest prawdy w filmowym wizerunku policji. Zdradzają, czy zdarzyło im się użyć broni i co sądzą o kobietach w policji. Dzielą się swoimi doświadczeniami ze śmiercią, wspominają interwencje, które najmocniej utkwiły im w pamięci, narzekają na formalności, które utrudniają (a czasami wręcz uniemożliwiają) pracę. Krótko mówiąc: opowiadają o tym, jak to jest być polskim policjantem. Bez teoretyzowania, ale nie bez refleksji. Wszyscy na przykład zgodnie przyznają, że najtrudniejsze w życiu policjanta jest pogodzenie służby z życiem rodzinnym (drugie miejsce zajmuje… sikanie. Zwłaszcza w rankingach kobiet).

Co to znaczy: „być na paluchach”, kim jest „leżak” i co to jest OWD – tego dowiecie się z tej książki. Autorka (i redakcja) pozwolili bowiem mówić policjantom ich językiem. Nikt tu nie wygładzał stylu, nie usuwał drobnych potknięć językowych, wulgaryzmów czy charakterystycznych dla mówiących zwrotów, nawet jeśli są błędne (mnie ujęło szczególnie „wiercić dziurę w całym”, piękna kontaminacja!). Przyznaję, że na początku mi to przeszkadzało – jestem przyzwyczajona do większej dbałości o formę. Staranna redakcja odebrałaby jednak tym tekstom ich prawdziwość. Dlatego, choć czasami językowe potknięcia rażą oczy, w pełni rozumiem i doceniam ich pozostawienie.

Świata się nie zmieni, ale czyjeś życie tak – mówi jeden z bohaterów książki. I to prawda: właśnie tacy policjanci jak przedstawieni w tej książce zmieniają życia, czy to zabierając awanturujących się alkoholików i przełamując bezsilność ich rodzin, czy też zatrzymując pijanych kierowców, którzy za następnym zakrętem mogliby kogoś zabić. Oczywiście nie wszystko, co mówią, mi się podoba (fragmenty o chronieniu „swoich” czy podejście niektórych do kobiet w policji wzbudziły we mnie chęć polemiki). Ale nawet nie zgadzając się z policjantami, jedno trzeba im przyznać: choć bardzo często są niedoceniani, właściwie codziennie mniej lub bardziej narażają swoje życie. W dowód uznania autorka połowę swojego honorarium postanowiła przekazać na Fundację Pomocy Wdowom i Sierotom po Poległych Policjantach – a czytelnicy powinni poświęcić kilka godzin na lekturę tej książki.

Udostępnij