Powrót do początku

„Nóż” to dwunasty tom najpopularniejszego cyklu norweskiego pisarza Jo Nesbø, który podbił serca czytelników w wielu zakątkach świata. Harry Hole, główny bohater owego cyklu, w najnowszej powieści wraca do swoich korzeni: po tym, jak ukochana Rakel wyrzuciła go z domu, ponownie zamieszkał przy Sofies gate i wrócił do picia. Do tego z więzienia wyszedł morderca, który (delikatnie mówiac) nie pała do niego sympatią, niejaki Svein Finne. Ale to dopiero początek kłopotów – wkrótce Harry trafia do piekła. Nie, nie napiszę nic więcej: sami musicie się przekonać, jak wygląda piekło tego norweskiego policjanta.

Lubię książki o Harrym i sięgam po nie z nieskrywaną przyjemnością. Nesbø jest po prostu świetnym pisarzem – konstruuje wiarygodnych bohaterów i wciągające fabuły. Lekturę „Noża” jednak zaczynałam z lekką obawą: czy schemat już się nie wyczerpał? Ile razy ta sama postać może być wystawiana na próby, ryzykować życie, jak długo może cierpieć? Choć moje obawy nie były bezpodstawne – tym razem cierpienie Harry’ego przekracza wszelkie skale – znalazłam w „Nożu” wszystko to, za co pokochałam powieści norweskiego pisarza, a lektura okazała się piekielnie (nomen omen) wciągająca. 

Przede wszystkim: powieść jest dynamiczna, na co bez wątpienia wpływ mają nie tylko fabularne twisty, lecz także typowe dla Nesbø zmiany perspektywy i pokazywanie wydarzeń również oczami osób, które w fabule pojawiają się wyłącznie na chwilę i są bezstronnymi obserwatorami (ten chwyt zresztą świetnie dopełnia powieść, pokazuje bowiem wydarzenia ze wszystkich stron, nie tylko „od wewnątrz”). Poza tym autor rewelacyjnie buduje kryminalną zagadkę – podsuwa czytelnikowi kolejne tropy, każąc mu myśleć: tak, to na pewno on zabił! Po czym pokazuje mu figę i odwraca śledztwo o sto osiemdziesiąt stopni. Kiedy już myślałam, że szybko domyśliłam się rozwiązania, zdążyłam nawet poczuć zawód – okazało się, że z Harrym nic nigdy nie jest proste. 

Na szczęście akcja, choć szybka, nie pędzi na łeb, na szyję i daje czytelnikowi czas, by zapoznać się z bohaterami. Bo właśnie bohaterowie to druga zaleta powieści Jo Nesbø. W książkach tego autora nie jest tak, że ludzie są albo dobrzy, albo źli (no dobrze, poza Sveinem Finne – w nim nie dopatrzyłam się żadnych dobrych cech). To ich czyny są złe albo dobre, a ludzie to po prostu ludzie: są słabi, kierują się kiepskimi (jeśli oceniać obiektywnie) motywami, mają gorsze chwile i słabe dni. Sam Svein Finne jest natomiast jak Jurek Walter z powieści Larsa Keplera: nieuchwytny i przerażający. To stuprocentowy czarny charakter, bardzo mocna i wyrazista postać. Ale właściwie wszystkie postaci tworzone przez Nesbø takie są. Weźmy Harry’ego: to niby zbiór utartych już cech policjanta z powieści kryminalnej (alkoholik z trudną przeszłością – ile razy to już było grane?), ale u niego wszystko jest bardziej. Jak pije, to na umór, jak ma tajemnice, to nie byle jakie, jak nie przestrzega narzuconych zasad – to tych najważniejszych. I dlatego tak trudno oderwać się od jego losów i trudno mu nie kibicować. 

„Nóż” to nie tylko powrót dawnego Harry’ego Hole. To także powrót Jo Nesbø w najlepszej formie. I dlatego, jakkolwiek dziwnie to zabrzmi, chciałabym, żeby była to ostatnia powieść o Harrym Hole.

Udostępnij